Orleta_Rudnik_nad

Rozdział II - "Orlęta".

Wspomnieć należy, że w pierwszych latach po wyzwoleniu m. in. w Rudniku nad Sanem działało harcerstwo - Związek Harcerstwa Polskiego, oparte na dawnych, przedwojennych tradycjach. Były to silne, dobrze zorganizowane drużyny harcerskie, w których młodzież znalazła czasowe oparcie dla kontynuowania swych patriotycznych idei. Nie było to wygodne dla tworzącej się władzy ludowej, która podejmowała wszelkie wysiłki zmierzające do rozbicia i likwidacji harcerstwa. W założeniach ideologicznych komuniści starali się narzucić zmianę zasady harcerstwa - harcerz widzi w każdym bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza - na obowiązek nienawiści do wrogów klasowych.

  W zaistniałej sytuacji grupa uczniów Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Rudniku nad Sanem podejmuje decyzję o utworzeniu podziemnej, patriotycznej organizacji młodzieżowej. Wiosną 1947 r. powstała pięcioosobowa grupa założycielska w składzie: Kazimierz Dechnik, ps. "Ryś" - założyciel grupy, Władysław Konefał, ps. "Babinicz", Lesław Popowicz, ps. "Lis", Stanisław Mandecki, ps. "Jeleń", Henryk Igras, ps. "Sokół". Po odbyciu wspólnej pielgrzymki do Częstochowy, ustalili oni nazwę organizacji Orlęta, nawiązując do Orląt Lwowskich z lat 20-tych, kiedy młodzi chłopcy stanęli do walki w obronie swego ukochanego miasta Lwowa.
   Złożyli oni przysięgę, przyjęli konspiracyjne pseudonimy, opracowali założenia ideologiczne i strukturę organizacyjną. Pracę organizacji Orląt określał Statut Tajnej Organizacji Młodzieżowej opracowany i przyjęty przez jej członków. Dla zachowania pełnej konspiracji posługiwano się pseudonimami, zaś miejscowości, w których działała organizacja oznaczono kryptonimami.
Jako kierunek ideologiczny przyjęto zasady religii rzymskokatolickiej, a więc idee Polski Chrystusowej, zapożyczonej
z harcerstwa okresu międzywojennego, którego głównym hasłem było OJCZYZNA - NAUKA - CNOTA oraz patriotyzm Lwowskich Orląt - SŁUŻBA BOGU I OJCZYŹNIE.

  1. Cele organizacji.

Głównymi celami Orląt było podtrzymywanie na duchu młodzieży podczas okupacji bolszewickiej i walka o niepodległą
i Chrystusową Polskę. Organizacja dąży do realizacji postawionych sobie celów - czytamy w Statucie - poprzez:

- drukowanie pism antykomunistycznych,
- ostrzeganie działaczy komunistycznych,
- usuwanie komunistów nadzwyczaj szkodliwych dla narodu.

2. Członkowie.

Członkiem organizacji mogła być osoba, która:

- była Polakiem,
- była zdrowa moralnie,
- była praktykującym katolikiem,
- miała zapatrywania antykomunistyczne,
- była patriotą, tj. osobą kochającą swoją Ojczyznę,
- wstępowała do organizacji z własnej woli bez żadnego nacisku osób trzecich, z pełną świadomością następstw w razie   wykrycia przez organy ścigania i bezinteresownie.

  Zgodnie ze Statutem członkowie dzielili się na kandydatów, tj. tych, którzy jeszcze nie złożyli przysięgi oraz Orlęta, tj. tych, którzy złożyli przysięgę. Do złożenia przysięgi dopuszczano kandydatów rozkazem Komendanta Głównego Organizacji. W rozkazie tym określona była data złożenia przysięgi oraz osoba występująca pod pseudonimem, która miała odebrać od kandydatów przysięgę.

Dok. nr 28 (Odpis w pisowni oryginalnej)
                                                                                                                    Sarny, dnia 14 stycznia 1949 r.

                                                                            ROZKAZ L. 23/1

  Za dobre spełnienie obowiązków, przestrzeganie praw "Orląt" oraz za wierną służba dla Polski Chrystusowej dopuszczam do przysięgi następujących kandydatów: Żbika, Solińskiego Śmieszka, Jagodę, Skrzetuskiego, Wirskiego, Wallenroda,
Skrzetuskiego II, Rogacza Jastrzębia, Rocha II, Jowisza, Swiatoslawa, Żurawia, Panterę. Huragana, Lwa III i Poraja.
Kandydaci ci złożą przysięgę dnia 22 stycznia 1949 r. na ręce łącznikowego Jelenia.
Kandydaci! Ufam, że nie zawiedzie się na Was ojczyzna. Wierzę, że umocnieni tą przy sięga dojdziecie nie ugięci przez krzyż
i cierpienie do wolnej ojczyzny.

Złożenie przysięgi przez kandydatów miało uroczysty charakter. Na stole znajdował się biało-czerwony sztandar, obok dwie palące się świece, pośród nich stał krzyż i leżał automat MPI. Na podłodze zaś leżał rozdarty czerwony sztandar partii komunistycznej. Uroczystość złożenia przysięgi swoim przemówieniem zagaił Stanisław Mandecki, ps. "Jeleń", nakreślając ideologię organizacji Orląt, której naczelnym zadaniem była walka z komunizmem, a symbolem tej walki był rozdarty czerwony sztandar, leżący na podłodze. Treść przysięgi brzmiała:

Przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu i królowej Korony Polskiej, że chcę być wiernym i posłusznym prawom naszym.
Przysięgam bronić wiary i Ojczyzny naszej i nie splamić honoru Orląt.
Tak mi Panie Boże dopomagaj, który też mnie w dzień sądny i wszystek świat sądzić będziesz.

Po złożeniu przysięgi, przyjmujący ją zobowiązany był do napisania i złożenia raportu Głównej Komendzie Organizacji.

Dok. nr 29 (Odpis w pisowni oryginalnej)

L. 9       Oddział Reduta
                                          RAPORT

Dnia 22 I 1949 r. złożyło 13-tu kandydatów przysięgę na ręce Orlęcia Jelenia o godzinie 15-tej. -

Podpisy:
/-/Rogacz
/-/Świafosław
/-/ Wirski
/-/ Haliniewicz
/-/Poraj
/-/Jowisz
/-/ Wallenrod
/-/Żbik
/-/Żuraw
/-/Skrzetuski II
/-/Radwan
/-/Jagoda
/-/Klon

Podpis odbierającego przysięgę: /-/Jeleń
Świadkowie:     /-/Longinus
                     /-/Lis

Zgodnie ze Statutem, obowiązkami członków organizacji były:

- wierność w służbie Boga i Ojczyzny,
- dotrzymanie bezwzględnej tajemnicy,
- karność i zaufanie wobec swoich przełożonych,
- moralne zachowanie się każdego członka,
- postępowanie tylko w imię hasła: Ojczyzna - Nauka - Cnota.

Każdemu członkowi przysługiwało prawo wystąpienia z organizacji po zgłoszeniu Głównej Komendzie Organizacji (dalej: GKO). Dopiero po ogłoszeniu w rozkazie GKO występujący przestawał być członkiem Orląt. Wystąpienie z organizacji nie zwalniało członka od zobowiązań wynikających z obowiązków, tj. dotrzymania bezwzględnej tajemnicy.
W Statucie przewidziano usunięcie biernych członków, a więc tych, którzy nie spełniali swoich obowiązków, a w organizacji stanowili jedynie kolejny numer statystyczny. Przed skreśleniem ze składu organizacji, po ogłoszeniu w rozkazie osoba taka zobowiązana była do złożenia drugiej przysięgi, której treść brzmiała:

Wobec Boga i Królowej Jasnogórskiej przysięgam na wszystko co najświętsze, ze nigdy ani słowem, ani nawet nieopatrznym ruchem nie zdradzę, że miałem jakąkolwiek styczność z organizacją Orląt. Wolę raczej ponieść śmierć męczeńską, wolę zginąć
w najokrutniejszych katuszach, niż wypowiedzieć jakiś pseudonim, zdradzić czyjeś nazwisko.
Błogosław mnie w tym postanowieniu Boże Wszechmogący, przed którego sądem stanę w godzinę mej śmierci.

Zatem wystąpienie z organizacji nie zwalniało członka z zachowania tajemnicy. Za naruszenie złożonej przysięgi, np. za zdradę przed organami bezpieczeństwa publicznego, czy innymi władzami komunistycznymi, zdrajca mógł być ukarany przez Sąd Podziemny Orląt, zgodnie z przyjętymi przez tę organizację paragrafami "Kodeksu Karnego". Poza tym karze - zgodnie z "Kodeksem Karnym" - podlegał również członek, który nie przestrzegał praw lub odmówił wykonania rozkazu.

Członkami organizacji Orląt byli: ks. Adam Wojnarowski, kapelan, Stanisława Mandecka, nauczycielka-opiekun, Stanisław Mandecki, ps. "Jeleń", "Traugutt", Lesław Popowicz, ps. "Lis", "Prądzyński", Władysław Konefal, ps. "Babinicz" (wszyscy z Rudnika), Kazimierz Dechnik, ps. "Ryś" (Krzeszów), Józef Turko, ps. "Mrówka" (Rudnik), Tadeusz Lustig, ps. "Juncik" (Rudnik), Stefan Bałutowski, ps. "Wirski" (Bieliny), Stanisław Wala, ps. "Lew", Franciszek Wala, ps. "Dąb", Eligiusz Banaś, ps. "Jasnowidz" (wszyscy z Rudnika), Józef Bieńko, ps. "Dzik" (Bukowina), Czesław Dyjak, ps. "Roch" (Krzeszów), Zdzisław Harasymów, ps. "Sarna" (Rudnik), Roman Kopci, ps. "Pantera" (Krzeszów), Marian Łazarewicz, ps. "Szuwar" (Rudnik), Henryk Łysikowski, ps. NN (Krzeszów), Mieczysław Miazga, ps. NN (Groble), Jan Matema, ps. "Baca" (Krzeszów), Czesław Otachel, ps. "Odra" (Krzeszów), Kazimierz Pająk, ps. "Skorpion" (Rudnik), Ryszard Okoń, ps. NN (Krzeszów), Stanisław Łachman, ps. "Zośka" (Rudnik), Henryk Nalepa, ps. "Jastrząb" (Kamionka), Władysław Staroniewski, ps. NN (Krzeszów), Jan Łokaj, ps. "Skrzetuski" (Krzeszów), ks. Józef Pachla, ps. "Bronisz" (Rudnik), Michał Tofi;ski, ps. "Jagiełło" (Rudnik), Marian Bigos, ps. "Żuraw" (Krzeszów), Tadeusz Urban, ps. "Sobuś" (Rudnik), Paweł Rup, ps. "Klon" (Bieliny), Marian Kargol, ps. NN (Krzeszów), Jan Młynarski, ps. "Sęk" (Ułanów), Piotr Nikolas, ps. "Bohun" (Ułanów), Jan Puk, ps. "Jastrząb" (Dąbrowica), Henryk Otto, ps. "Kukułka" (Dąbrowica), Jan Szewc, ps. "Smoliński", Karol Stój, ps. "Lechowski", Mieczysław Kwiatkowski, ps. "Topola", Piotr Olko, ps. "Wiśniewski" (wszyscy z Jeżowego), Stanisław Koń, ps. "Sokół" (Dąbrowica), Jan Romaniak, ps. NN (Bieliny), Henryk Bakalarczyk, ps. "Śmieszek" (Jeżowe), Władysław Dybka, ps. "Roch II", Franciszek Dybka, ps. "Jowisz" (obaj z Rudnika), Czesław Graz, ps. "Janusz", Zenon Dziadecki, ps. NN, Witold Struwe, ps. "Wiktor", Czesław Kochan, ps. NN (wszyscy z Rozwado-wa), Franciszek Tupaj, ps. "Dąb" (Łowisko), Jan Kucharski (Świniuch), ps. "Jagoda", Halina Kopczyk (Pięta), ps. "Stokrotka", Halina Potocka, ps. "Poziomka", Ludmiła Czarny, ps. "Azalia", Wiesława Juszyńska, ps. "Storczyk"(wszystkie z Rudnika), Julian Haladyj, ps. "Pilot", Bronisław Kułak, ps. "Leśny", Maria Kolek (Heht), ps. "Karmelka", Stanisława Lęcznar, ps. "Rena", Adam Kopeć, ps. "Puma" (wszyscy z Łańcuta), Tadeusz Gajda, ps. "Malina" (Strzyżów), Wiesław Szpunar, ps" "Kruk", Kazimierz Szpunar, ps. "Lew 2", Tadeusz Fink, ps. "Wróbel", Mieczysław Siuta, ps. "Pień", Władysław Lizak, ps. "Krak", Jan Magoń, ps. "Dąb", Józef Pelc, ps. "Lew",
Edward Rejman, ps. "Żeglarz", Alfred Rejzer, ps. "Felek", Michał Skrobacz, ps. "Sęp", Tadeusz Szczepanik, ps. "Olek", Tadeusz Szul, ps. NN, Jan Ulman, ps. "Burza", Jan Michno, ps. "Sosna", Antoni Peszko, ps. "Konrad", Michał Czarnota, ps. "Centurion", Jan Balawajder, ps. "Kun", Michał Kunysz, ps. "Mikron", (wszyscy z Łańcuta), Stanisław Wawrzonek, ps. "Strzała", Jan Baran, ps. "Jodła", Piotr Warchoł, ps. "Brzoza" (wszyscy ze Strzyżowa), Władysław Bamat, ps. "Magazynier" (Krzemienica-Łańcut), Kazimierz Jakubowski, ps. "Haliniewicz" (Koziarnia), Emil (Michał) Kunysz, ps. NN, Zdzisław Sobek, ps. NN, Tadeusz Tejchman, ps. NN (wszyscy z Łańcuta), Eugeniusz Cyburt, ps. NN (Sonina), Irena Dubiel, ps. NN (Łańcut), Jerzy Nabagło, ps. NN (Jarosław), Stefan Baran, ps. NN (Krzemienica), Józef Buczek, ps. NN (Przeworsk)., Edward Malawski, ps. NN, Stanisław Pelc, ps. NN (obaj z Łańcuta), Stanisław Welc, ps. NN (Sonina), Antoni Kontek, ps. NN (Krzemienica), Feliks Maksymowicz, ps. NN (Łańcut), Kazimierz Surowiec, ps. NN (Krzemienica), Emil Kunysz, ps. NN (Łańcut), Jerzy Doroszew, ps. NN (Rozwadów), Henryk Igras, ps. "Sokół" (członek Głównej Komendy Organizacji Orląt, Krzeszów), Hieronim Kumięga, ps. "Podbipięta" (Rudnik), Władysław Puszkarz, ps. NN (Rudnik), Stanisław Wojdyła, ps. NN (Łowisko), Jerzy Madej, ps. NN (Rudnik).

     3. Struktura organizacyjna

W organizacji Orląt wyróżniano dwa stopnie, tj.:

1. Stałe, do których zaliczano:
- komendanta placówki,
- łącznikowego,
- komendanta oddziału,
- członka komendy grupy,
- komendanta grupy,
- członka GKO,
- komendanta głównego (naczelnika).

2. Niestale:
- komendanta wypadu,
- komendanta wywiadu,
- szpiega,
- gońca.

Niestałość wiązała się z wykonaniem zleconego zadania przez grupę wypadową z komendantem wypadu na czele, a po jego wykonaniu przestawała ona istnieć. Do wykonania kolejnego zadania powoływano nową grupę, nawet w tym samym składzie jak poprzednio.

Główna Komenda Organizacji GKO kryp. "Sarny" działała w składzie:

1. Stanisław Mandecki, ps. "Jeleń" i "Jarema Wiśniowiecki",
2. Lesław Popowicz, ps. "Lis",
3. Władysław Konefal, ps. Babinicz",
4 Kazimierz Dechnik, ps. "Ryś",
5. Henryk Igras, ps. "Sokół".

GKO składała się z członków założycieli. Decyzje komendy i rozkazy sygnowane były pseudonimem "Jarema Wiśniowiecki".
GKO kierowała całością pracy organizacji. Komenda Grupy liczyła 4 oddziały, a Komenda Oddziału od 5 do 9 placówek.
Placówka była najmniejszą jednostką organizacyjną i składała się z 5-9 osób.

Z zachowanych materiałów, relacji autoryzowanych Stanisława Mandeckiego, ps. "Jeleń", "Jarema Wiśniowiecki", Ludwika Machowskiego, ps. "Pancerny" oraz wykazu osobowego Lesława Popowicza, ps. "Lis" udało się odtworzyć kryptonimy oddziałów, placówek wchodzących w skład tych oddziałów oraz ich składy osobowe.

I Oddział kryp. "Reduta" - Rudnik nad Sanem - 5 placówek"

1. Placówka kryptonim "Olszynka" - Krzeszów.
1.1. Roman Kopci, ps. "Pantera",
1.2. Marian Bigos, ps. "Żuraw",
1.3. Józef Bieńko, ps. "Dzik",
1.4. Henryk Łasikowski, ps. NN,
1.5. Jan Materna, ps. NN.

2. Placówka kryptonim "Okęcie" - Rozwadów.
2.1. Witold Struwe, ps. "Wiktor",
2.2. Czesław Graz, ps. "Janusz",
2.3. Zenon Dziadecki, ps. NN,
2.4. Czesław Kochan, ps. NN,
2.5. Jerzy Doroszew, ps. NN.

3. Placówka kryptonim "Zorza II" - Krzeszów.
3.1. Czesław Otachel, ps. "Odra",
3.2. Ryszard Okoń, ps. NN,
3.3. Henryk Nalepa, ps. "Jastrząb",
3.4. Władysław Staroniewski, ps. NN,
3.5. Czesław Dyjak, ps. "Roch".

4. Placówka "Zbaraż" - Rudnik.
4.1. Józef Turko, ps. "Mrówka",
4.2. Eligiusz Banaś, ps. "Jasnowidz",
4.3. Stanisław Łachman, ps. "Zośka",
4.4. Jan Świniuch (Kucharski), ps. "Jagoda"
4.5. Zdzisław Harasymów, ps. "Sama",
4.6. Kazimierz Pająk, ps. "Skorpion".

5. Placówka kryptonim "Wilno" - Jeżowe.
5.1. Jan Szewc, ps. "Smoliński",
5.2. Karol Stój, ps. "Lechowski",
5.3. Mieczysław Kwiatkowski, ps. "Topola",
5.4. Piotr Olko, ps. "Winiewski",
5.5. Henryk Bakalarczyk, ps. "Śmieszek".

II. Oddział kryptonim "KresyM - m. Rudnik - Ułanów - 5 placówek :

1. Placówka kryptonim "Wisła" - Dąbrowica.
1.1. Jan Młynarski, ps. "Sęk",
1.2. Henryk Otto, ps. "Kukułka",
1.3. Jan Puk, ps. "Jastrząb",
1.4. Stanisław Koń, ps. "Sokół",
1.5. Marian Kargol, ps. NN,
1.6. Piotr Nikolas, ps. "Bohun"

2. Placówka kryptonim "Jutrzenka" - Bieliny.
2.1. Stefan Bałutowski, ps. "Wirski",
2.2. Paweł Rub, ps. "Klon",
2.3. Jan Romaniak, ps. NN,
2.4. Kazimierz Jakubowski, ps. "Halinowicz",
2.5. Mieczysław Miazga, ps. NN.

3. Placówka kryptonim "Jampol" - Stróża.
3.1. Michał Tofilski, ps. "Jagiełło",
3.2. Ks. Józef Pachla, ps. "Bronisz",
3.3. Franciszek Wala, ps. "Dąb",
3.4. Tadeusz Urban, ps. "Sobuś",
3.5. Franciszek Tupaj, ps. "Dąb I".

4. Placówka kryptonim "Wydma" - Stróża.
4.1. Jan Lokaj, ps. "Skrzetuski",
4.2. Tadeusz Lustig, ps. "Juncik",
4.3. Franciszek Dybka, ps. "Jowisz",
4.4. Władysław Dybka, ps. "Roch II".
4.5. Stanisław Wala, ps. "Lew".

5. Placówka kryptonim "Świteź" - Rudnik.
5. l. Halina Kopczyk (Pięta), ps. "Stokrotka",
5.2. Halina Potocka, ps. "Poziomka",
5.3. Ludmiła Czarny, ps. "Azalia",
5.4. Wiesława Juszyńska, ps. "Storczyk".

III Oddział kryptonim "Westerplatte" - Łańcut

1. Placówka kryptonim "Lwów" - Łańcut.
1.1. Ludwik Machowski, ps. "Pancerny" - komendant placówki,
1.2. Antoni Peszko, ps. "Konrad",
1.3. Jan Michno, ps. "Piękny",
1.4. Jan Balawąjder, ps. "Kun".

2. Placówka kryptonim "Zorza I" - Łańcut.
2.1. Wiesław Szpunar, ps. "Kruk" - komendant placówki,
2.2. Kazimierz Szpunar, ps. NN,
2.3. Tadeusz Szul, ps. NN.

3. Placówka kryptonim "Wierch" - Łańcut.
3.1. Michał Kunysz. ps. "Mikron" - komendant placówki,
3.2. Michał Skrobacz, ps. "Sęp",
3.3. Michał Czarnota, ps. "Centurion".

4. Placówka kryptonim "Przełęcz" - Łańcut.
4. l. Adam Kopeć, ps. NN, - komendant placówki,
4.2. Jan Ulman, ps. "Burza",
4.3. Alfred Rejzer, ps. "Felek".

5. Placówka kryptonim "Pogoń" - Łańcut.
5.1. Edward Rejman, ps. "Żeglarz" - komendant placówki,
5.2. Bronisław Kulka, ps. "Leśny",
5.3. Józef Pelc.ps. "Lew",
5.4. Julian Haładyj, ps. "Pilot",
Władysław Barnat - magazynier broni, kontakt z Bronisławem Kulką.

6. Placówka kryptonim "San" - Łańcut.
6.1. Władysław Lizak, ps. "Krak" - komendant placówki,
6.2. Tadeusz Fink, ps. "Wróbel",
6.3. Maria Kolek (Heht), ps. "Karmelka".

7. Placówka kryptonim "Wiśnia" - Łańcut.
7.1. Jan Magoń, ps. "Dąb" - komendant placówki,
7.2. Tadeusz Szczepanik, ps. "Olek",
7.3. Stanisława Lęcznar, ps. "Rena"

IV. Oddział kryptonim "Stanica" - m. Strzyżów - Brzozów:

1. Placówka kryptonim - "Wisłok" - Strzyżów.
1.1. Stanisław Warzonek, ps. "Strzała" - komendant placówki,
1.2. Mieczysław Siuta, ps. "Pień",
1.3. Jan Baran, ps. "Jodła",
1.4. Piotr Warchoł, ps. "Brzoza",
1.5. Tadeusz Gajda, ps. "Malina".

2. Placówka kryptonim "Jodła" - m. Brzozów.

Oddział kryptonim "Stanica" organizowany był przez Jana Balawejdera, ps. "Kun" - członka Komendy Oddziału kryptonim "Westerplatte" do spraw organizacyjnych. Składu placówki kryptonim "Jodła" nie udało się odtworzyć.

Wspomnieć tu należy, że uczeń Gimnazjum i Liceum Mechaniki Rolnej w Łańcucie, Michał Tofilski z Rudnika, będąc wcześniej członkiem organizacji "Orląt" -placówka kryptonim "Jampol" wprowadził do organizacji "Orląt" Ludwika Machowskiego,
ucznia kl. I Liceum. Ten zaprzysiągł trzech swoich kolegów, tj. Antoniego Peszko i Jana Balawejdera - uczniów Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Łańcucie oraz Jana Michno - ucznia Gimnazjum i Liceum Mechaniki Rolnej w Łańcucie.
Tworzyli oni placówkę pod kryptonimem "Lwów", która później stała się Komendą Oddziału, kryptonim "Westerplatte" - Łańcut. Do października 1949 r. organizacja Orląt działała w 18 placówkach terenowych, skupiających w swych szeregach ponad sto osób.

  Poza wymienionymi jednostkami stałymi, istniały tymczasowe grupy o niestałym składzie przeznaczone do wykonywania określonych zadań, po czym zostawały rozwiązywane. Przykładem takich jednostek niestałych, o nieokreślonej liczbie członków, były patrole wywiadu, oddział dywersyjny, grupa wywiadowcza i partyzantka.
Wszystkie jednostki organizacyjne cieszyły się samodzielnością. W związku z tym komendanci mieli prawo wydawania rozkazów na terenie swych jednostek organizacyjnych. Rozkazy, zarówno pisemne, jak i ustne musiały być bezwzględnie wykonane. Rozkazy ustne były wydawane na zwiadzie, w czasie wypadu. W oparciu o relację autoryzowaną Lesława Popowicza należy wspomnieć, że nie zawsze składy osobowe placówek były stałe. Zmianę ich składów osobowych należy tłumaczyć dynamicznym rozwojem organizacji. Placówki w krótkim czasie rozrastały się i były dzielone na nowe i dostosowywane do nowych warunków terytorialnych. W ciągu okresu istnienia organizacji Orląt było dużo takich zmian osobowych i trudno, dzisiaj ustalić przynależność członków do poszczególny cli placówek, a co za tym idzie okres przez jaki byli członkami danej placówki.

Orlęta były organizacją zbrojną, zrzeszającą młodzież katolicką w wieku 16-25 lat związaną z różnymi ówczesnymi ugrupowaniami politycznymi. Organizacja nic posiadała typowej struktury wojskowej, a jej członkowie nie posiadali stopni wojskowych.

  4. Działalność organizacji

Działalność organizacji określał statut oraz wydane zarządzenia i rozkazy. Działalność ta przewijała się w różnych kierunkach,
w ramach:

1. Akcji szkoleniowej, która dotyczyła prowadzenia kursów z zakresu ideologii antykomunistycznej, historii Polski, niezależnej literatury i polityki, a także z zakresu podstawowych wiadomości o broni, działalności dywersyjnej i małego sabotażu.

2. Małego sabotażu. Przez cały czas prowadzona była akcja zrywania komunistycznych plakatów, afiszy, transparentów i czerwonych flag.

3. Działalności zbrojnej, polegającej na konfiskacie kasy państwowej na cele organizacji w Łukawcu i na stacji kolejowej w Łętowni w 1949 r. - 2 akcje; konfiskacie maszyny do pisania w Nadleśnictwie w Rudniku nad Sanem w 1949 r. i rozpędzeniu wiecu komunistycznego w Bielinach w 1949 r.

  W statucie pod hasłem zbiórki mówi się o pracy prowadzonej począwszy od placówki m. in. poprzez organizowanie zbiórek. Zbiórki placówki organizowane były w razie potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz w miesiącu. Odprawy stanowiły drugą formę pracy organizacji poza zbiórkami. Odprawy organizowane były dla komendantów placówek, łącznikowych, komendantów oddziałów, komendantów grup i GKO. Odprawy i zbiórki organizowane były w zależności od potrzeb. Mogły być zwoływane więcej niż jeden raz w miesiącu. Ich liczbę wyznaczały potrzeby wynikłe często w trakcie wykonywania zadań.

Dok. nr 31 (Plan zbiórki placówki "Jutrzenka'", odpis w pisowni oryginalnej)

Placówka "Jutrzenka "

                                    ZBIÓRKA I

Komendant placówki " Wirski" Zbiórka ma być przeprowadzona w mieszkaniu

Plan :
1. Odczytanie rozkazu
2. Omówienie ogólnego zarysu organizacji.
3. Wytłumaczenie celu " Orląt".
4. Gawęda na temat obowiązków kandydata przed przysięgą.
5. Sprawa uzbrojenia.
6. Omówienie spraw bieżących Zbiórka została przeprowadzona dnia 13 II 1949 r. Stan 4-ech, obecnych 3-ch nieusprawiedliwionych -Uwagi komendanta placówki.......................................................................

Podpis komendanta placówki /-/ " Wirski"
łącznikowy /-/ "Klon "

Za zgodność: [podpis nieczytelny].

Komendanci zobowiązani byli do składania nie tylko raportów z odbytych zbiórek, ale również z innych działań podejmowanych na swoim terenie, np. w formie sprawozdań z organizowanych uroczystości. Do sprawozdań z uroczystości załączano listy obecności uczestników zakonspirowanych pseudonimami. Jako przykład może posłużyć sprawozdanie z uroczystego opłatka urządzonego na terenie oddziału "Reduta" w dniu 23 I 1949 r.

Dok. nr 32
(Odpis w pisowni oryginalnej)

"Reduta", dnia 23 stycznia 1949 r.

                                             SPRAWOZDANIE
               z uroczystego opłatka urządzonego na terenie oddziału "Reduta "

Dnia 23 l 1949 r. miedzy godziną 15-17 na polecenie rozkazu (L.21/I) G.K.O, został urządzony opłatek. W opłatku wzięlo udział ogółem 22 członków, z czego 3-ch komendantów placówek 2-ch łącznikowych. W zastępstwie komendanta oddziału opłatek prowadził i odbierał przysięgą łącznikowy "Jeleń " Przebieg opłatka był następujący:
  I-sza część opłatek właściwy:
I/Odczytanie rozkazu G.K.O. L. 2 ł71 o przeprowadzeniu opłatka - (Lis).
2/ Odśpiewanie kolędy p. t. "Podnieś rączkę Boże dziecię ".
3/ Zagajenie - (Jeleń)
4/ Odczytanie rozkazu świątecznego L. 20/1 (Lis).
5/ Łamanie się opłatkiem i składanie życzeń - (Lis).
6/Odśpiewanie kolędy p. t. "Gwiazdo betlejemska"

II-ga część - patriotyczna:
1/Wygłoszenie owiersza p. t. "Na ziemskim globie "przez orl. Podbipiętę.
2/Odśpiewanie pieśni p. t. "Dla nas nie straszy".
3/ Odczytanie rozkazu G.K.O. L. 2 3/1 o dopuszczeniu do przysięgi kandydatów (Lis).
4/ Gawęda na temat przysięgi - (Jeleń).
5/ Składanie przysięgi na ręce Jelenia - (Przysięga składano po trzech na A/. P., który leżał na stole przykrytym polską, bialo-czerwoną flaga. Prócz M.P. leżał krzyż i trawa zroszona krwią partyzantów. Pod nogami składających przysięgę, leżala flaga czerwona Z.S.R.R. zerwana w czasie Zjednoczenia Partii P.P.S. i P.P.R. przez orl. Podbipiętę).
6/ Bratni uścisk ze składającymi przysięgę - (Jeleń).
7/Odśpiewanie pieśni p. t. "Idziemy".
8/ Odśpiewanie pieśni p. t. " Wokól peperowców ".
9/ Odczytanie referatu na temat powstania listopadowego (Sarna). l O/ Zdanie sprawozdań z rocznej działalności poszczególnych placówek łącznikowemu Lisowi. 11/ Odśpiewanie hymnu "Orląt". 12/ Zakończenie opłatka wspólną modlitwą. /-/Jeleń

Dok. nr 33
(Odpis w pisowni oryginalnej).

                                          LISTA
       członków, którzy wzięli udzial w opłatku urządzonym na terenie "Reduty":
1. Lis              12. Wirski
2. Jeleń           13. Haliniewicz
3. Podhipięta    14. Poraj
4. Mrówka       15. Jowisz
5. Roch           16. Wallenrod
6. Roch II        17. Żbik
7. Dzik            18. Żuraw
8. Huragan      19. Skrzetuski
9. Sama          20. Jagoda
10. Rogacz      21. Klon
11. Swiatoslaw 22. Radwan

Za zgodność: [podpis nieczytelny].

Ważną rolę w pracy organizacji miał do spełnienia Sąd Organizacyjny, w którym utworzone zostały 2 wydziały. Jeden z nich zajmował się rozpatrywaniem w razie potrzeby spraw członków organizacji i miał równocześnie prawo wydawania wyroków
w oparciu o kodeks. Poza tym działał również Sąd Publiczny. Do jego zadań należało:
" zbieranie opinii o wybitnych działaczach partii, a w przypadku stwierdzenia, że są na tropie organizacji Orląt miano stosować wobec nich sądy polowe, aby zapobiec zdekonspirowaniu organizacji;

- zbieranie informacji o działaczach i członkach organizacji młodzieżowych legalnie działających, którym wysyłano ostrzeżenia, by zaniechali swej działalności w tycli organizacjach, jak również ostrzeżenia przed wstępowaniem w ich szeregi;

- zbieranie wywiadów o członkach partii, pracownikach UB z uwzględnieniem ich życiorysów, które miano składać w Archiwum Organizacji Orląt, by po zmianie ustroju ludzi tych postawić przed sądem.

Przy GKO istniała Redakcja organizacji, która zajmowała się wydawaniem i rozpowszechnianiem czasopisma Pobudka, ukazującego się co miesiąc i wychodzącego nieregularnie pisma Świt. W Pobudce w zamieszczanych artykułach nawoływano do walki z komunizmem, zaś w Świcie poddawano krytyce istniejące stosunki w państwie. Na łamach Pobudki w drugą rocznicę powołania do życia organizacji Orląt zamieścił swój artykuł "Wirski" pod tytułem Dlaczego wstąpilem do tajnej
organizacji "Orląt" ?. Poza tym z okazji rocznic wydarzeń historycznych drukowano różne referaty, ulotki, a także publikacje, np. broszurę zawierającą dokumentacyjne materiały z Katynia. Ulotki i referaty umieszczane były w różnych miejscach na murach, tablicach ogłoszeń w najbardziej ruchliwych miejscach miasta. Akcją tą objęte były również wioski, a nieraz znacznie odleglejsze ośrodki, np. Wrocław.

     5. Liczebność i zasięg terytorialny
Organizacja rekrutowała się spośród młodzieży szkół średnich, w większości ze środowiska wiejskiego oraz urzędniczego. Tendencja rozbudowy organizacji ukierunkowana była na małą liczebność przy objęciu działalnością rozległych terenów. Organizacja Orląt działała w województwie rzeszowskim (Nisko, Stalowa Wola, Łańcut, Rzeszów, Brzozów) oraz lubelskim (Biłgoraj). Z zachowanych materiałów oraz wykazów uzyskanych od Ludwika Machowskiego i Lesława Popowicza określa się liczebność organizacji Orląt na ponad 100 członków.

     6. Stan uzbrojenia
  Podstawowym uzbrojeniem były w organizacji automaty różnych typów, rewolwery, pistolety oraz granaty ręczne. Pochodzenie broni było najrozmaitsze. W większości pochodziła ona z uzbrojenia pozostałego po Armii Krajowej.

    7. Środki na działalność
Dla zapewnienia sprawnej działalności organizacji potrzebne były środki pieniężne, które organizacja pozyskiwała z darowizn
od ludzi wspierających organizację, przy czym rozprowadzane były odpowiednie cegiełki na ten cel oraz z konfiskaty kas państwowych przejętych podczas akcji zbrojnych.

   8. Współdziałanie z innymi organizacjami.
Organizacja "Orląt" była samodzielną, niezależną organizacją, luźno powiązaną z Narodowym Zjednoczeniem Wojskowym
(dalej NZW) na zasadzie obustronnego porozumienia z lokalnym oddziałem leśnym.
W przypadku potrzeby organizowane były spotkania w lesie w terenie ubezpieczonym przez oddział partyzancki. Współpraca polegała na dostarczaniu prasy, omawianiu bieżącej sytuacji, organizowaniu szkolenia, wymianie broni i amunicji. Organizacja Orląt utrzymywała też kontakt z innymi organizacjami młodzieżowymi, w szczególności z Młodzieżowym Ruchem Oporu
w Tarnobrzegu w celu koordynacji działań.

   9. Likwidacja organizacji
Likwidacja organizacji nastąpiła w październiku 1949 r. Początkowo aresztowania miały miejsce w Łańcucie, gdzie ciężko ranny w czasie akcji zbrojnej zastępca Komendanta Oddziału kryptonim "Westerplatte" - Jan Balawejder, ps. "Kurt" dostał się w ręce organów bezpieczeństwa publicznego. Po kilku dniach zmarł, ale aresztowania objęły już szeroki zasięg zarówno terenowy,
jak i liczbowy.
W późniejszym czasie okazało się, że jeden z członków Głównej Komendy organizacji Orląt zgodził się na współpracę z organami UB. ujawniając organizację. Trudno dziś ustalić, w jakim stopniu likwidacja organizacji nastąpiła na skutek współpracy wspomnianego członka z UB, a w jakim na skutek przebiegu śledztwa i stosowania nieludzkich tortur w czasie przesłuchań. Zaznaczyć należy, że po aresztowaniach niektóre struktury Orląt działały w terenie do 1951 r., co potwierdzają zaistniałe fakty:
- Mieczysław Miazga, ps. NN przyjmował przysięgę od Mariana Łazarewicza, ps. "Szuwar" po aresztowaniu członków Komendy Głównej Orląt,
- Paweł Rup, ps. "Klon" z placówki kryptonim "Jutrzenka" działał za Sanem ponad rok,
- podjęcie działań mających na celu wysadzenie pomnika Lenina w Rudniku nad Sanem.

  Stanisław Mandecki, ps. "Jeleń", "Jarema Wiśniowiecki", współzalożyciel i Komendant Główny organizacji "Orlęta".
Urodził się 30 września 1929 r. w Rudniku nad Sanem. Ojciec Andrzej był technikiem budowlanym, matka Stanisława z domu Termer. nauczycielką. Ojciec osierocił go w 1932 r. Matka pracowała w Szkole Powszechnej w Jeżowem, równocześnie tu zamieszkując. Brat Eugeniusz, starszy o trzy lata, w okresie okupacji niemieckiej był członkiem Armii Krajowej. Brał udział w akcji "Burza" w miejscu zamieszkania. Po wyzwoleniu został zdekonspirowany. W obawie przed aresztowaniem wstąpil do oddziału partyzanckiego NOW. Zginął w walce z NKWD.



                Stanisław Mandecki. ps "Jeleń" [fot. z 1960 roku]

Matka otrzymała pracę w Szkole Podstawowej w Rudniku nad Sanem . W 1946 r. W Rudniku uczęszczał do Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego. W 1947 r. z inicjatywy kilku kolegów założona została organizacja pod nazwą Orlęta,
w której pełnił funkcję Komendanta Głównego w okresie od 1947 r. do października 1949 r., tj. do czasu aresztowania. Matka także została aresztowana pod zarzutem przynależności do organizacji i odsiedziała 4 lata w więzieniu.
Wyrokiem WSR w Rzeszowie został skazany na 15 lat więzienia, z czego odsiedział 7 lat i 3 miesiące. Zwolniony został w lutym 1957 r. w wyniku przemian październikowych 1956 r. Po wyjściu z więzienia, dzięki pomocy ludzi, rozpoczął naukę w Państwowym Liceum dla Pracujących w Stalowej Woli. w którym złożył egzamin dojrzałości w maju 1957 r. Następnie przeniósł się do Krakowa. Dorywczo pracował jako pomocnik fizyczny montera elektryka na różnych budowach. Podejmował naukę na kursach początkowego nauczania jako nauczyciel kontraktowy, następnie uzyskał pracę stałą w Biurze Studiów i Projektów Energetycznych "Energoprojekt" w Krakowie. Pracując, jednocześnie studiował wieczorowo na Akademii Górniczo-Hutniczcj na Wydziale Elektrotechnicznym w Krakowie. Studia ukończył jako inżynier-elektryk w 1962 r.
Założył rodzinę, ma dwoje dzieci. W 1991 r. zmarła mu żona. W czasie stanu wojennego działał w podziemnych strukturach "Solidarności" w sekcji energetyków. Obecnie przebywa na emeryturze. Jest członkiem Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego i członkiem Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych, gdzie zajmuje się sprawami historycznymi.

   Władysław Konefał, ps. "Babinicz", współzałożyciel i członek Komendy Głównej organizacji Orlęta Urodził się w rodzinie robotniczo-chłopskiej 13 marca 1930 r. w Rudniku nad Sanem, pow. Nisko. W latach 1937-1944 uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Rudniku. W roku 1945 rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. Stefana Czamieckicgo
w Rudniku nad Sanem. W dniu 13 października 1949 r. został aresztowany przez UB pod zarzutem przynależności do niepodległościowej organizacji młodzieżowej Orlęta powstałej w 1947 r. na terenie Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego
w Rudniku. Przewieziony został do WUBP w Rzeszowie, w którym przebywał od października 1949 r. do marca 1950 r. We wrześniu 1950 r. odbył się proces członków Komendy Głównej Orląt. Na ławie oskarżonych zasiadał m. in. Władysław Konefał, ps. "Babinicz". Wyrokiem WSR w Rzeszowie został skazany z art. 86. § 2 na łączną karę 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 4 lata oraz przepadek mienia. Karę pozbawienia wolności od 13 października 1949 r. do 11 maja 1954 r. odbywał kolejno w więzieniu śledczym w WUBP w Rzeszowie. więzieniu karno-śledczym za Zamku w Rzeszowie, a po wyroku w więzieniu w Rawiczu koło Poznania, w Wiśniczu koło Bochni, Sieradzu, w Obozie Pracy w Potulicach koło Bydgoszczy. Na wolność wyszedł 11 maja 1954 r.



              Władysław Konefał, ps. "Babinicz" [fot. z 1983 roku]

   Po wyjściu z więzienia podjął przerwaną naukę w szkole średniej. Egzamin dojrzałości złożył dopiero w roku szkolnym 1955/56 w Liceum Ogólnokształcącym dla Pracujących w Stalowej Woli. O kontynuowaniu nauki w zakresie studiów wyższych ze względu na pobyt w więzieniu nie było mowy. Pracował w różnych zakładach w latach 1956-1990. Nie należał do żadnych organizacji politycznych. W styczniu 1991 r. przeszedł na emeryturę. Jest członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Posiada uprawnienia kombatanckie.

Lesław Popowicz, ps. "Lis", współzałożyciel i członek Komendy Głównej Orląt. Urodził się 16 stycznia 1930 r. w Brodach w woj. lwowskim. Ojciec Michał miał wykształcenie rolnicze i pracował jako agronom w majątkach wlaścicicli ziemskich na Wołyniu. W latach 20-tych często ulegały one parcelacji i dlatego nierzadko pozostawał bez pracy. Dopiero w roku 1930 otrzymał pracę u hr. Tarnowskiego w Rudniku, jako agronom i w ten sposób znalazł się wraz z rodziną w tych stronach.
Uczęszczał do szkoły podstawowej i średniej w Rudniku. Jako uczeń klasy XI-tej został aresztowany przez organy UB za przynależność do młodzieżowej niepodległościowej organizacji Orlęta. Po półrocznym śledztwie przez WUBP w Rzeszowie przy ul. Jagiellońskiej zostaje przeniesiony na - "Zamek". We wrześniu 1950 r. odbył się proces
członków Komendy Głównej Orląt i jako zastępca Komendanta Głównego Orląt Stanisława Mandcckiego, został skazany na 12 lat więzienia. pozbawienie praw publicznych i honorowych. W listopadzie 1950 r. został przewieziony do więzienia we Wronkach i osadzony w skrzydle "C" o zaostrzonym rygorze. Po rocznym pobycie we Wronkach przewieziono go do więzienia w Rawiczu. Tam został osadzony w osławionym pawilonie "białym". Po czteroletnim pobycie w więzieniu rawickim został przewieziony do więzienia w Raciborzu i zatrudniony na terenie więzienia w zakładach konfekcyjnych przy szyciu mundurów. Pracował tu do zwolnienia w dniu 28 stycznia 1957 r.



                   Lesław Popowicz, ps. "Lis" [fot. z 1948 roku]

  Po wyjściu z więzienia miał trudności z przyjęciem do szkoły średniej. Tylko dzięki temu, że w Dyrekcji Liceum dla Pracujących w Stalowej Woli był przychylny stosunek do ludzi, którzy przebywali w więzieniach z przyczyn politycznych, został przyjęty do klasy XI-tej i tam też zdał maturę. Miał trudności z otrzymaniem pracy. W tej sytuacji zmuszony był prowadzić mały kiosk spożywczy po zmarłym ojcu. Nic miał żadnych możliwości dalszego kształcenia. Dzięki temu, że kiosk przejęty został przez Spółdzielnię Inwalidów, a Lesław Popowicz miał wadę serca, zatrudniono go jako sprzedawcę. Dopiero w 1970 r. został przyjęty do Spółdzielni Koszykarskiej Jedność w Rudniku, dzięki temu, że sąsiad był zastępcą prezcsa. Znalezienie pracy utrudniał fakt zamieszczenia jego nazwiska w Centralnym Rejestrze Skazanych. W przedsiębiorstwie tym pracował, m. in. jako kierownik zaopatrzenia, do przejścia na emeryturę w lipcu 1991 r. Jest członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.
Posiada II grupę Inwalidy Wojennego ze względu na swój stan zdrowia.

Wyroki skazujące

I. Skazany przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 12 września 1950 r., akta sądowe Sr. 435/50:
Feliks Bakalarczyk, ps. "Śmieszek", s. Wojciecha i Zofii z d. Dzikównej, ur. 30 września 1928 r. w Jeżowem. Był członkiem placówki "Wilno". Skazany na 5 lat i 6 miesięcy więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.

II. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 13 kwietnia 1950 r., akta sądowe Sr. 196/50:
1. Józef Bieńko, ps. "Dzik", s. Franciszka i Marii z d. Niemiec, ur. 19 sierpnia 1929 roku w Bukowinie, pow. Jasio. W organizacji pełnił funkcje komendanta placówki kryptonim "Jutrzenka". Skazany łącznie na 6 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
2. Marian Bigos, ps. "Żuraw", s. Michała i Katarzyny z d. Brzyskiej, ur. 26 kwietnia 1930 r. w Podolszynce Plebańskiej, pow. Biłgoraj. W organizacji był członkiem, następnie łącznikiem między placówkami kryptonim "Jutrzenka". "Zorza 2" i "Wisła". Skazany na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
3. Feliks Otachel, ps. "Rogacz", s. Feliksa i Władysławy z d. Staroniewskicj, ur. 7 grudnia 1928 r. w Krzeszowie Górnym. W organizacji był członkiem, a następnie komendantem placówki kryptonim "Wisła". Skazany łącznie na 9 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 3 lata oraz przepadek mienia.

III. Skazany przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 22 maja 1951 r., akta sądowe Sr. 236/51:
Stefan Bałutowski, ps. "Wirski", s. Wilhelma i Anny z d. Stasiak, ur. 28 marca 1929 r. w Chorzowie, pow. Jarosław, student. Był współzalożycielcm organizacji i komendantem placówki kryptonim "Jutrzenka". Skazany łącznie na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.

IV. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 14 kwietnia 1950 r., akta sądowe Sr. 197/50:
1. Czesław Dyjak, ps. "Roch", s. Stanisława i Józefy z d. Termeny, ur. 26 marca 1932 r. w Krzeszowie Górnym, pow. Jarosław. W organizacji pełnił funkcję komendanta placówki kryptonim "Ol szynka". Skazany łącznie na 5 lat i 6 miesięcy więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.
2. Henryk Nalepa, ps. "Jastrząb", s. Aleksandra i Katarzyny z d. Wojtowicz, ur. 22 lipca 1930 r. w Gliniance, pow. Nisko. Był członkiem organizacji. Skazany łącznie na 5 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.
3. Józef Turko, ps. "Mrówka", s. Jana i Marii z d. Bieńkowskiej, ur. l sierpnia 1931 roku w Rudniku. Był członkiem Orląt. Skazany łącznie na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 3 lata oraz przepadek mienia.

V. Skazany przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 9 maja 1950 r., akta sądowe Sr. 235/50:
Czesław Graz, ps. "Janusz", s. Wojciecha i Rozalii z d. Ziemiańskiej, ur. 20 marca 1931 r. w Charzewicach, pow. Tarnobrzeg. W organizacji jako kandydat pełnił funkcję zastępcy dowódcy placówki "Okęcie". Skazany łącznie na 6 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.

VI. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 22 sierpnia 1950 r., akta sądowe Sr. 424/50:
1. Stanisław Koń, ps. "Sokół", s. Józefa i Franciszki, z d. Kwolek, ur. 16 stycznia 1924 r. w Dąbrowicy. W organizacji pełnił funkcję komendanta placówki "Zorza 2" Skazany łącznie na 6 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
2. Jan Puk, ps. "Jastrząb", s. Wojciecha i Anieli z d. Krawiec, ur. 6 lutego 1926 r. w Dąbrowicy. Członek placówki "Zorza". Skazany łącznie na 5 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.

VII. Skazany przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 14 września 1950 r., akta sądowe S r. 434/50:
Roman Koppel, ps. "Pantera", s. Władysława i Anieli z d. Staronicwskiej, ur. 23 września 1923 r. w Krzeszowie. Członek placówki "Wisła". Skazany łącznic na 5 lat i 6 miesięcy więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.

VIII. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 14 kwietnia 1950 r., akta sądowe Sr. 195/50:
1. Stanisław Łachman, ps. "Zośka", s. Mariana i Waleni z d. Watras, ur. 7 maja 1930 r. w Rudniku. Był członkiem Orląt. Skazany na 6 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
2. Piotr Olko, ps. "Wiśniewski", s. Michała i Agnieszki z d. Siudak, ur. 29 maja 1926 r. w Jeżowem. W organizacji pełnił funkcję komendanta placówki "Wilno". Skazany na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
3. Jan Szewc, ps. "Smoliński", s. Walentego i Agnieszki z d. Sagan, ur. 12 kwietnia 1928 r. w Jeżowem. Był członkiem placówki "Wilno". Skazany na 6 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.

IX. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 12 kwietnia 1950 r., akta sądowe Sr. 194/50:
1. Tadeusz Lustig, ps. "Jundzik Krzywa Laga", s. Franciszka i Karoliny z d. Czy-żowicz, ur. 7 lipca 1931 r. w Żurawnie, pow. Stryj. Członek organizacji Orląt, brał udział w akcji na kasę Stacji Kolejowej w Łętowni. Skazany łącznie na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
2. Jan Łokaj, ps. "Skrzetuski", s. Józefa i Anieli z d. Czechyry, ur. 18 sierpnia 1929 roku w Bystrem, pow. Biłgoraj. W organizacji pełnił funkcję komendanta placówki
"Jampol". Skazany łącznie na 6 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
3. Franciszek Dybka, ps. "Jowisz", s. Ksawerego i Józefy z d. Pachla, ur. 25 stycznia 1926 r. w Stróży, pow. Nisko. Członek placówki "Wydma". Skazany łącznie na 5 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.
4. Władysław Dybka, ps. "Roch II" s. Ksawerego i Józefy z d.Pachla, ur. 16 kwietnia
1924 r. w Stróży, pow. Nisko. W organizacji pełnił funkcję komendanta placówki "Wydma". Skazany na 5 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.

X. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 4 kwietnia 1950 r., akta sądowe Sr. 168/50:
1. Jan Młynarski, ps. "Zorza", s. Mikołaja i Anieli z d. Jachim, ur. l listopada 1923 roku w Dąbrowicy. Członek placówki na terenie Dąbrowicy. Skazany na 5 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata rok oraz przepadek mienia.
2. Henryk Otto, ps. "Kukułka", s. Jana i Katarzyny z d. Zgrzebieniak, ur. 14 stycznia 1926 r. w Dąbrowicy. Członek placówki w Dąbrowicy. Skazany na 5 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.

XI. Skazany przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 14 lipca 1950 r., akta sądowe Sr. 365/50:
Karol Stój, ps. "Lechowski", s. Michała i Marii z d. Kowal, ur. 25 lipca 1928 r. w Jeżowem. Członek placówki "Wilno". Brał udział w akcji na Nadleśnictwo Państwowe w Rudniku w celu zdobycia maszyny do pisania, na której pisane były ulotki. Skazany łącznie na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.

XII. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 23 marca 1950 r., akta sądowe Sr. 338/50:
1. Ludwik Machowski, ps. "Pancerny", s. Mariana i Franciszki z d. Wąs, ur. 15 stycznia 1927 r. w Malawie, pow. Rzeszów. Początkowo był członkiem, a później pełnił funkcję komendanta placówki "Lwów" oraz funkcję referenta ideologicznego w Oddziale kryptonim "Westerplatte". Skazany na 10 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 5 lat oraz przepadek mienia.
2. Jan Magoń, ps. "Dąb", s. Józefa i Heleny z d. Szpunar, ur. 30 października 1929 roku w Soninie, pow. Łańcut. Był zwykłym członkiem organizacji. Skazany na 6 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok oraz przepadek mienia.
3. Jan Michno, ps. "Piękny", s. Józefa i Katarzyny z d. Szczęch, ur. 28 maja 1950 r. w Borku Nowym, pow. Rzeszów. Był komendantem placówki "Sokół". Skazany łącznie na 9 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 5 lat oraz przepadek mienia.
4. Bronisław Kulka, ps. "Leśny", s. Józefa i Zofii z d. Barnat, ur. 7 lutego 1926 r. w Czarnej. Był członkiem organizacji. Skazany na 9 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 5 lat oraz przepadek mienia.
5. Wiesław Szpunar, ps. "Kruk", s. Stanisława i Bronisławy z d. Trojnar, ur. l sierpnia 1929 r. w Albigowcj, pow. Łańcut. Był komendantem placówki "Zorza". Skazany na 8 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 3 lata oraz przepadek mienia.
6. Edward Rejmen, ps. "Żeglarz", s. Józefa i Marii z d. Michno, ur. 30 kwietnia 1932 r. w Czarnej. Był członkiem organizacji na terenie Czarnej. Skazany na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.
7. Alfred Rejzer, ps. "Felek", s. Antoniego i Julii z d. Trojnar, ur. 31 października 1926 r. w Albigowej, pow. Łańcut. Członek organizacji na terenie Albigowej. Skazany na 7 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata oraz przepadek mienia.

XIII. Skazana przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 19 kwietnia 1950 r., akta sądowe Sr. 206/50:
Stanisława Mandecka, c. Wacława i Elżbiety z d. Termer, ur. l września 1900 r. w Rudniku. Udzielała systematycznej pomocy m. in. poprzez udostępnianie mieszkania na zebrania organizacyjne, przechowywała "nielegalną" prasę organizacji Orląt. Skazana na 5 lat więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na 2 lata.

XIV. Skazany przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 21 marca 1950 r.:
Antoni Peszko, ps. "Konrad", s. Franciszka i Anny z d. NN, ur. 4 lutego 1929 r. w Kraczkowej, pow. Łańcut. Członek placówki kryptonim "Lwów". Skazany na 7 lat więzienia.

XV. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokami wydanymi w latach 1950 -1951:
1. Tadeusz Szul, ps. "Kmicic", s. Bronisława i Marii z d. Ornat, ur. 13 kwietnia 1929 r. w Łańcucie. Członek placówki "Zorza". Skazany wyrokiem z dnia 18 stycznia 1950 r. na 5 lat więzienia.
2. Michał Skrobacz, ps. "Sęp", s. Antoniego i Anny z d. Skrobacz, ur. 26 września 1929 r. w Krzemienicy, pow. Łańcut. Członek placówki kryptonim "Wierch". Skazany wyrokiem z dnia 22 marca 1950 r. na 2 lata i 6 miesięcy więzienia.
3. Michał Czarnota, ps. "Centurion", s. Franciszka i Marii z d. Michno, ur. 28 września 1928 r. w Łańcucie. Członek placówki kryptonim "Wierch". Skazany wyrokiem z dnia 23 marca 1950 r. na 5 lat więzienia.
4. Józef Pelc, ps. "Lew", s. Stanisława i Salomei z d. NN, ur. 17 stycznia 1930 r. w Kosinie, pow. Łańcut. Członek placówki kryptonim "Pogoń". Skazany na 6 lat więzienia.
5. Julian Haładyj, ps. "Pilot", s. NN, ur. 24 sierpnia 1930 r. w Czarnej, pow. Łańcut. Członek placówki kryptonim "Pogoń". Skazany na 6 lat więzienia.
6. Władysław Lizak, ps. "Krak", s. Franciszka i Wandy z d. Lizak, ur. 24 czerwca 1931 r. w Rzeszowie, żarn. w Łańcucie. Komendant placówki kryptonim "San". Skazany na 2 lata więzienia.
7. Maria Kolek (Heht), ps. "Karmelka", c. Jana i Zofii z d. Hanuś, ur. 26 listopada 1931 r. w Łańcucie. Członek placówki kryptonim "San". Skazana na l rok więzienia.
8. Tadeusz Szczepanik, ps. "Olech", s. Jakuba i Marii z d. Bartman, ur. 10 maja 1929 r. w Łańcucie. Członek placówki kryptonim "Wiśnia". Skazany na 3 lata więzienia.
9. Stanisław Wawrzonek, ps. "Strzała", s. Pawła i NN, ur. 13 maja 1929 r. w Różance koło Strzyżowa. Komendant placówki kryptonim "Wisłok". Skazany na 8 lat więzienia.
10. Władysław Barnat, ps. NN. s. Jakuba i Marii z d. NN, ur. 6 września 1927 r. w Czarnej, pow. Łańcut. Nie był wtajemniczony, magazynier broni. Skazany wyrokiem z dnia 9 listopada 1949 r. na 8 lat więzienia.

XV. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 21 września 1950 r., akta sądowe S r. 338/50:
1. Stanisław Mandecki, ps. "Jeleń", "Jarema Wiśniowiecki". s. Andrzeja i Stanisławy z d. Termer, ur. 30 września 1929 r. w Rudniku nad Sanem, pow. Nisko. Uczeń Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego, żarn. w Rudniku nad Sanem. Wspólnie z kolegami założył organizację niepodległościową pod nazwą Orlęta. W okresie od 6 maja 1947 r. do 13 października 1949 r. tj. do chwili aresztowania pełnił funkcję Komendanta Głównego organizacji i przewodniczącego Sądu Organizacyjnego. Skazany na 15 lat więzienia.
2. Lesław Popowicz, ps. "Lis", "Prądzyński", s. Michała i Marii z d. Sieradzkiej, ur. 16 stycznia 1930 r. w Brodach, woj. Lwów, zamieszkały w Rudniku nad Sanem, pow. Nisko. Uczeń Państwowego Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Rudniku nad Sanem. Współzałożyciel organizacji niepodległościowej Orlęta. W okresie od 6 maja 1947 r. do 13 października 1949 r., tj. do chwili aresztowania był członkiem tej organizacji, w której pełnił funkcję zastępcy Komendanta Głównego i wiceprzewodniczącego Sądu Organizacyjnego. Skazany na 12 lat więzienia.
3. Władysław Konefał, ps. "Babinicz", s. Antoniego i Apolonii z d. Pawdowskicj, ur. 13 marca 1930 r. w Rudniku nad Sanem, pow. Nisko, tu zamieszkały. Uczeń I klasy Liceum Ogólnokształcącego. Współzałożyciel organizacji niepodległościowej Orlęta. W okresie od 6 maja 1947 r. do 13 października 1949 r., tj. do chwili aresztowania był członkiem Sztabu Organizacyjnego Komendy Głównej Orląt. Skazany na 7 lat więzienia.
4. Kazimierz Dechnik, ps. "Ryś", s. Marii Dechnik, ur. 20 lutego 1929 r. w Ku-strawie, pow. Biłgoraj, woj. Lublin, zamieszkały we wsi Bobrówka, pow. Mrągowo. woj. Olsztyn. Uczeń III klasy Liceum Pedagogicznego. W okresie od 6 maja 1947 r. do 5 listopada 1949 r., tj. do chwili aresztowania należał do organizacji niepodległościowej Orlęta, pelniąc funkcję członka Sztabu Organizacyjnego Komendy Głównej. Skazany na 6 lat więzienia.

XVI. Skazani przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 17 stycznia 1950 r. -wykaz osób aresztowanych i sądzonych sporządzony przez Ludwika Machowskiego:
1. Stanisława Lęcznar-Frołow, ps. "Rena", c. Stanisława i Marii z d. Jaźwy. ur. 4 stycznia 1931 r. we Lwowie, zamieszkała w Krakowie. Członek placówki "Wiśnia". Skazana na 5 lat więzienia.
2. Jan Ulman, ps. "Burza", s. Romana i NN z d. NN, ur. 12 sierpnia 1927 r. w Albi-gowcj, pow. Łańcut. Był członkiem placówki kryptonim "Przełęcz". Skazany na 6 lat.

XVII. Skazani przez WSR w Rzeszowie:
1. Kazimierz Szpunar, ps. "Lew-2", ur. NN. s. NN. Członek placówki kryptonim "Zorza". Wyrok odsiadywał we Wronkach. Zmarł.
2. Adam Kopeć, ps. "Puma", s. NN, ur. NN. Był członkiem organizacji Orląt, w której pełnił funkcję komendanta placówki kryptonim "Przełęcz". Aresztowany i skazany.
3. Tadeusz Fink, ps. "Wróbel", s. NN. ur. NN. Członek organizacji Orląt, należący do placówki kryptonim "San". Aresztowany i skazany.
4. Jan Baran, ps. "Jodła", s. NN, ur. NN. Członek placówki kryptonim "Wisłok". Aresztowany i skazany.
5. Mieczysław Siuta, ps. "Pień", s. NN, ur. NN. Członek placówki kryptonim "Wisłok". Aresztowany i skazany.
6. Piotr Warchoł, ps. "Burza", s. NN, ur. NN. Członek placówki kryptonim "Wisłok". Aresztowany i skazany.
7. Tadeusz Gajda, ps. "Malina", s. NN. ur. NN. Członek placówki kryptonim "Wisłok" Aresztowany i skazany.

XVIII. Aresztowani i skazani w styczniu 1951 r. przez PUBP w Łańcucie pod zarzutem przynależności do organizacji Orląt:
1. Jerzy Nabagło z Jarosławia, skazany na 5 lat więzienia,
2. Emil Kunysz, z Łańcuta, skazany na 7 lat więzienia,
3. Stefan Baran z Krzemienicy, skazany na 6 lat więzienia,
4. Józef Buczek z Przeworska, skazany na 4 lata więzienia,
5. Edward Malawski z Łańcuta, skazany na 4 lata więzienia,
6. Stanisław Pole z Łańcuta, skazany na 4 lata więzienia,
7. Stanisław Welc z Soniny, skazany na 4 lata więzienia,
8. Eugeniusz Cyburt z Soniny, skazany na 2,5 roku więzienia,
9. Antoni Kontek z Krzemienicy, skazany na 2,5 roku więzienia,
10. Feliks Maksymowicz z Łańcuta, skazany na 2,5 roku więzienia,
11. Zdzisław Sobek z Krzemienicy, skazany na 1,5 roku więzienia,
12. Kazimierz Surowiec z Krzemienicy, skazany na 1,5 roku więzienia.
13. Tadeusz Tejchman z Łańcuta, skazany na l rok więzienia.

Nie wszyscy wymienieni byli członkami organizacji Orlęta. Była to młodzież szkół średnich, inteligentna i patriotyczna. UB sadziło, że młodzież ta w przyszłości mogłaby utworzyć organizację niepodległościową, dlatego aresztowano ją i skazano na więzienie.

XIX. Skazana przez WSR w Rzeszowie wyrokiem z dnia 23 kwietnia 1951 r., akta sądowe Sygn.6169:
l. Irena Dubiel, c. Władysława i Józefy z d. Dulęby, ur. 23 kwietnia 1933 r. w Łańcucie, tu zamieszkała. Członek organizacji Orlęta na terenie Łańcuta od września 1949 roku do 30 stycznia 1951 r., tj. do chwili aresztowania. Skazana na 1,5 roku więzienia, pozbawienie praw publicznych i honorowych na l rok.

Zmarł w szpitalu:
Jan Balawejder, ps. "Kurt", s. NN, ur. 18 lutego 1931 r. w Markowej, pow. Przeworsk. Zastępca komendanta oddziału "Westerplatte" i komendant nowotworzonego oddziału "Stanica". Ciężko ranny w czasie walki z UB, zmarł w szpitalu 14 października 1949 r.

Uniknęli aresztowania:
Niektórym członkom Orląt udało się uniknąć aresztowań. Ukrywali się oni przez szereg lat i po przemianach październikowych
w Polsce w latach 1956-1957 ujawnili się. Między innymi ukrywali się:
1. Michał Tofilski, ps. "Jagiełło", s. Stanisława i Rozalii z d. Wala, ur. 8 lutego 1931 r. w Stróży, pow. Nisko. Członek placówki kryptonim "Jampol" na terenie Rudnika nad Sanem. Po podjęciu nauki w Liceum Mechaniki Rolnej w Łańcucie założył placówkę, a następnie oddział kryptonim "Westerplatte" - Łańcut, którego był komendantem.
2. Michał Kunysz, ps. "Mikron", s. Bronisława i Anieli z d. Uchman, ur. 13 sierpnia 1929 r. w Kraczkowej, pow. Łańcut. Był członkiem organizacji Orląt, w której pełnił funkcję komendanta placówki kryptonim "Wierch".
3. Tadeusz Urban, ps. "Sobuś", s. NN, ur. NN,
4. Witold Struwe, ps. "Wiktor", s. NN, ur. NN,
5. Zdzisław Harasymów, ps. "Sarna", s. NN, ur. NN,
6. Paweł Rup, ps. "Klon", s. NN, ur. NN.
Trudno dziś ustalić nazwiska i dane personalne członków organizacji Orlęta, którym udało się uniknąć aresztowań i wiele lat ukrywali się przed organami UB.